Türkiye’nin elektrik enerjisi arzında nükleer enerjiye pay verilmesi ve bu payın artırılması zorunluluğu, bugün artık herkesçe kabul edilmektedir. Nükleer enerji üretimi nükleer güç reaktörlerinden sağlanmaktadır. Bugünün teknolojisi ile bir güç reaktörünün ömrü yaklaşık 50 yıl civarında olup bu sürenin 70 yıla kadar çıkarılabileceği hesaplanmaktadır
Bir güç reaktörüne bütün ömrü boyunca güvenilir nükleer yakıt sağlanması gerektiği açıktır. Ayrıca, yeni tip reaktörlerin geliştirilmesi yanında mevcutların ömürlerinin uzatılması için de uzun süreli nötron etkisine dayanıklı yeni malzemelere ve elektronik enstrümantasyon ve kontrol sistemlerine ihtiyaç bulunmaktadır. Bir ülkenin güvenilir ve sürdürülebilir nükleer enerjiden yararlanabilmesi için yukarıda belirtilen teknolojik unsurlarda önemli oranda söz sahibi olması gerekmektedir.
“Bu teknolojiye sahip olamayan ülkeler, bütün geleceklerini başka ülkelere bağımlı hale getirmektedir. Bu sebeplerle Türkiye, nükleer teknolojinin önemli unsurlarına yüksek oranlarda sahip olmak zorundadır. Ayrıca nükleer teknoloji, aynı zamanda ülkede ileri teknolojinin gelişmesine ve yerleşmesine de önemli katkı sağlamaktadır (spin-off etkisi).”
Nükleer teknoloji kullanma ve sahip olma konusunda birkaç yol bulunmaktadır:
Hiç teknolojiye sahip olmayıp sadece teknolojik ürünlerin (nükleerde elektrik) kullanıcısı olmak (tüketim toplumu),
Teknolojinin tamamını başka bir ülkeden transfer etmek (bir ülkeye bağımlı teknoloji sahibi ülke),
Teknolojinin bir kısmını kendi geliştirmek ve bir kısmını başka ülkelerden transfer etmek (alternatifleri olan teknoloji sahibi ülke),
Teknolojinin her kademesini kendisi geliştirmek (tam teknoloji ülkesi).
Burada teklif edilen model, üçüncü modeldir. Bu modelde ülkenin uzmanları, bir kısım teknolojiyi kendi geliştirmesi ile belli birikimler edinecek ve ülkenin ihtiyaçlarına göre alternatif durumları belirleyebilecek kapasiteye erişecektir. Böylelikle, kritik ve/ veya transfere açık olmayan kısımları kendileri geliştirip, geliştirmede gecikmenin yaşanabileceği diğer kısımlarda ihtiyaca göre farklı ülkelerden farklı opsiyonları değerlendirip seçebileceklerdir.
Nükleer Yakıt ve Malzeme Teknolojileri
Yapılmış ve halen yapılmakta olan çalışmalar:
Nükleer yakıt hammaddeleri olan uranyum ve toryum cevherlerinden konsantre üretim teknolojileri hakkında pilot tesis çapında teknolojik bilgi,
Zirkonyumlu kumlardan zirkonyum metali üretimi konusunda laboratuar çapta teknolojik bilgi,
Uranyum ve toryum konsantrelerinden “nükleer saflıkta” nükleer yakıt bileşeni olan UO2 ve ThO2 metal toz ve seramik peletlerinin üretimi konusunda pilot çapta teknolojik bilgi,
Yanabilir soğuruculu UO2-Gd2O3 yakıtlarının üretimi konusunda laboratuar çapta teknolojik bilgi,
Nükleer yakıt çubuklarının özel rezistans kaynak teknikleri ile uçlarının kapatılması konusunda laboratuar çapta tecrübe,
Reaktör bileşenlerinden olan Bor-10 izotopunun Bor-11 izotopundan ayrıştırılması konusunda laboratuar çapta tecrübe,
Bütün bu safhalarda elde edilen ürünlerin kimyasal, fiziksel ve metalurjik özelliklerini belirleyebilecek “kalite kontrol” tecrübesi,
Nükleer reaktörlerde, kaynak teknolojisi ve imalat, montaj ve işletme aşamasında tahribatsız muayene (NDT) denetimleri ve muayeneleri
Nükleer Elektronik
Yapılmış ve halen yapılmakta olan çalışmalar:
Yerleşik ve taşınabilir radyasyon ölme cihazları üretimi konusunda teknolojik bilgi; Ülkemizin nükleer ve radyolojik güvenliğinin sağlanması amacıyla “Otomasyona Uygun Radyasyon Erken Uyarı Sistemi Tasarımı ve Geliştirilmesi (RESA) Projesi” kapsamında yazılımı ve donanımı ÇNAEM’de geliştirilen ve sınır bölgelerimizde kurulmuş olan 150 adet RESA istasyonu ile 24 saat aralıksız radyasyon izlenmesi yapılmaktadır. Ayrıca bu kapsamda gümrük kapılarında kullanılmak üze - re sabit radyasyon ölçer sistemler (RESA-GATE) geliştirilmiştir. 29 adet kara sınır kapısı, 16 adet deniz sınır kapısı ve 3 adet hava sınır kapısında olmak üzere toplam 48 adet istasyon kurulmuştur. Sistem eş zamanlı olarak 7/24 çalışmaktadır.
Radyasyon algılama, ölçme ve izleme sistemlerinin tasarımı ve kurulumu. Çeşitli özelliklerde radyasyon ölçme ve izleme cihazları geliştirilmekte ve bu geliştirilen radyasyon ölçme ve izleme cihazlarından ülke ihtiyacı oranın - da üretilerek satışı yapılmaktadır.